Emeklilerle ilgili emsal karar: Maaşlara bloke gelebilecek!

Yargıtay, emekli maaşlarının bankalar tarafından bloke edilmesine ilişkin önemli bir karara imza attı. İçtihatları birleştirme kararıyla birlikte, emeklilerin kullandığı tüketici kredileri nedeniyle maaşlarına rızaları doğrultusunda bloke konulmasının önü açıldı.

Daha önce bankalar, emekli maaşlarına doğrudan haciz veya bloke uygulayamıyordu. Uygulama olsa dahi, emeklilerin itirazları sonucu bu işlemler kaldırılıyordu. Ancak Yargıtay’ın oy çokluğuyla aldığı içtihat birleştirme kararı bu durumu değiştirdi.

Alınan karara göre, emeklilerin tüketici kredisi kullanırken imzaladıkları sözleşmelerde yer alan hapis, takas, mahsup gibi onay ve talimatlar doğrultusunda bankaların maaşlara bloke koyabileceği hükme bağlandı. Bu durumda bankalar, emeklinin açık rızasının bulunması halinde maaşlar üzerinde tasarruf hakkı kazanabilecek.

Uzmanlar, emeklilerin kredi çekerken imzaladıkları sözleşmeleri dikkatle incelemesi gerektiğini vurguluyor. Maaş blokesi, sözleşmelerde yer alan bir onay cümlesiyle mümkün hale gelebilecek. Toplu sözleşme metinlerinde bu tür maddelerin yer alması ve emeklilerin maddi ihtiyaç sebebiyle sözleşmeleri imzalamak zorunda kalması ihtimali, yeni mağduriyetlerin kapısını aralayabilir.

Yargıtay kararında Anayasa’nın 48’inci maddesi olan “Çalışma ve sözleşme hürriyeti” hükmü dayanak gösterildi. “Herkes, dilediği alanda çalışma ve sözleşme hürriyetine sahiptir” ifadesiyle, yapılan sözleşmelere verilen rızaların geçerli olduğu savunuldu.

Ancak konuya ilişkin tartışmalar bununla sınırlı değil. 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 93’üncü maddesi, emekli maaşlarının haczedilemeyeceğini belirtiyor. Nafaka ve SGK alacakları dışında emekli gelirlerine haciz konulamayacağı açıkça belirtilmiş durumda. Buna rağmen, borçlunun muvafakati varsa icra müdürlüğü tarafından haciz talebinin kabul edilebileceği de aynı maddede yer alıyor.

Yargıtay’ın kararında, emekli maaşlarının ne kadarının bloke edilebileceği ise belirtilmedi. Örneğin 20 bin lira maaşı olan bir emeklinin 23 bin lira kredi taksiti olması durumunda maaşın tamamının mı yoksa bir kısmının mı bloke edileceği net değil. Bu durumun ileride bankalar ile emekliler arasında yeni uyuşmazlıklara yol açabileceği ifade ediliyor.

Bazı Yargıtay üyelerinin itirazlarına rağmen karar oy çokluğuyla kabul edildi ve Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Böylece Yargıtay’ın içtihat birleştirme kararı bağlayıcı hale geldi.