Türkiye’nin 2025-2027 dönemi için açıkladığı Orta Vadeli Program (OVP) ile 2023’te duyurulan 2023-2026 dönemi OVP hedefleri arasında önemli farklılıklar ortaya çıktı. Özellikle 2024 ve 2026 yıllarındaki ihracat hedefleri, 13 milyar dolar gibi büyük bir revizyona uğradı.
2023 OVP’sinde 2024 yılı için Amerikan dolarının TL karşısındaki ortalama değerinin 36,8 TL olacağı öngörülürken, son açıklanan OVP’de bu değer 33,2 TL’ye çekildi. Bu durum, doların TL karşısında yaklaşık %9,8 oranında değer kaybedeceği anlamına geliyor. Ayrıca, 2025-2027 dönemi hedeflerine göre dolar kurundaki değer kaybı 2025 ve 2026 yıllarında da devam edecek gibi görünüyor.
Önceki OVP’de 2025 yılı için doların ortalama değeri 43,9 TL olarak belirlenmişken, yeni OVP’de bu değer 42 TL’ye indirildi. 2026 yılı için öngörülen ortalama dolar kuru ise 47,8 TL’den 44 TL’ye düşürüldü.
2024 yılının ilk sekiz ayında enflasyon oranı %32 olarak gerçekleşirken, dolar kuru %16 oranında bir artış gösterdi. Bu tabloyu ihracatçılar açısından oldukça olumsuz olarak değerlendiren Ege İhracatçı Birlikleri Koordinatör Başkanı Jak Eskinazi, “2024-2026 yıllarını kapsayan OVP’de 2024 yılı için yıllık enflasyon %33 olarak öngörülmüştü. Ancak bu hedefin %41,5’e yükseldiğini görüyoruz. Yıllık ihracat hedefleri de 2024 için 267 milyar dolardan 264 milyar dolara, 2025 için 283,6 milyar dolardan 279,6 milyar dolara ve 2026 için 302,2 milyar dolardan 296,1 milyar dolara düşürüldü. Türk lirasındaki aşırı değerlenme sonucunda 3 yılda 13 milyar dolarlık ihracat kaybı yaşanacağı belirtiliyor. Gerçekleşmelerin daha da kötü olmasından endişe ediyoruz” şeklinde konuştu.
Eskinazi, enflasyon oranlarının 2021 Eylül’den sonra artarken döviz kurlarındaki artışın aynı oranda gerçekleşmediğini ve maliyet farklılıklarının müşterilere yeterince yansıtılamadığını belirtti. Bu durumun küresel pazarda rekabetçiliği kaybettirdiğini, dünya genelindeki talebin de azalmış olduğunu vurguladı. Rakip ülkelere göre yaklaşık %40 daha pahalı konumda olduklarını ifade eden Eskinazi, Türk ihracatçılarının müşteri kaybetmemek için öz sermayelerini tüketerek işlerini sürdürdüğünü ve bu durumun sürdürülebilir olmadığını belirtti. “Enflasyon oranlarından düşük artan döviz kurlarıyla 3 yıl daha devam edemeyiz. İhracatçılara performanslarına göre yeni devlet destekleri sağlanmalı. Aksi takdirde ihracat hedefleri tutmaz ve Türk ekonomisinde olumsuz etkiler domino etkisiyle yayılır. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın dolar kuru üzerindeki baskıyı kaldırması ve dolar kurunun serbest piyasada olması gereken seviyeye gelmesi gerektiğini vurguluyoruz” şeklinde sözlerini tamamladı.
