Bir tabelayla başlayan keşif: Elçim Çantal’ın Cincin Kalesi yolculuğu

Aydın’ın Koçarlı ilçesine bağlı Cincin Mahallesi’nde bulunan ve yıllardır kaderine terk edilmiş halde bekleyen Cincin Kalesi, Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü öğrencisi Elçim Çantal’ın bitirme projesiyle yeniden gündeme geldi. Tarihi yapının korunması ve turizme kazandırılması gerektiğini vurgulayan Çantal, “Bu kale sadece taş duvar değil, Aydın’ın kültürel hafızasıdır. Sahip çıkılması gerekir” dedi.

Elçim Çantal, peyzaj mimarlığı eğitimine başlamadan önce Koçarlı Meslek Yüksekokulu’nda iki yıl eğitim aldı. Cincin Kalesi’yle ilk karşılaşması da bu döneme denk geldi. “Okula giderken tabelasını fark ettim. Bir gün okul arasında kaleye gittim ama içerisi toprakla doluydu, yönlendirme tabelası bile yoktu. Bu ilgisizlik beni daha fazla araştırmaya itti” dedi.

Çantal, Cincin Kalesi üzerine bugüne kadar kapsamlı bir akademik çalışma yapılmadığını ifade etti. “Yalnızca mimar Ayda Arel’in yüzeysel bir çalışması var, o da saha çalışmasına dayanmıyor. Ben hem arşiv belgelerine ulaştım hem de yerinde çevre analizleri yaptım. Bu nedenle projem literatürde bir ilk oldu” diye konuştu.

Projesinde kendisine danışmanlık yapan Doç. Dr. Hüseyin Samet Aşıkkutlu ve Prof. Dr. Latif Gürkan Kaya’ya teşekkür eden Çantal, “Danışman hocam bu projeyi akademik bir yayına dönüştürmek için çalışmalar başlattı. Onların desteğiyle bu noktaya geldim” ifadelerini kullandı.

Çantal, kalenin 17–18. yüzyıllarda Cihanoğulları ailesi tarafından inşa edildiğini belirtti. Bu ailenin, Kanuni Sultan Süleyman döneminde sefere katılan bir askerin soyundan geldiği bilgisini paylaşan Çantal, “Kale yalnızca askeri değil, aynı zamanda tarım, üretim ve ticaret merkezidir. İçinde yağhaneler bulunuyordu” dedi.

Yapının içine bir dönem ilkokul binası yapıldığını söyleyen Çantal, bu durumu “bilinçsizce yapılmış bir müdahale” olarak yorumladı. “Okul kapanmış olsa da kalıntıları hâlâ duruyor. Bahçesinde tarihi mezar taşları bile var” dedi.

1995 yılında koruma altına alınan yapının fiilen korunmadığını belirten genç araştırmacı, kalenin içinin ahır olarak kullanıldığını, duvarların çöktüğünü ve bağlayıcı taşların köylülerce alındığını söyledi. Çantal, “Bu haliyle yapı adeta yağmalanmış gibi görünüyor” dedi.

Projesinde SWOT (GZFT) analizi yapan Çantal, kalenin kurtarılması için şu önerilerde bulundu:

Cincin Kalesi’nin, Kuşadası ile Pamukkale arasında kalan önemli bir turizm güzergahında yer aldığına dikkat çeken Çantal, “Kale restore edilirse yürüyüş yolları, bisiklet rotaları ve konser alanlarıyla cazibe merkezine dönüşebilir. Efes’te konserler yapılıyor, neden burada da olmasın?” dedi.

Yerel halkla yaptığı görüşmeleri aktaran Çantal, köylülerin de kalenin restore edilerek değerlendirilmesini istediğini belirtti. “Cincin Karpuzu zaten meşhur. Zeytinyağı, incir gibi ürünlerini pazarlayabilecekleri bir ortam yaratılmasını istiyorlar. Kale ile birlikte bu ürünler de markalaşabilir” diye konuştu.