İsrail-İran gerilimi tırmanıyor: Ortadoğu’da yeni bir kriz kapıda

İsrail’in İran’a yönelik hava saldırıları, Ortadoğu’da yeni bir gerilim dalgası yarattı. Bölgede tansiyon yükselirken, ABD’nin çatışmaya olası müdahalesi, İran’ın nükleer yanıt seçenekleri ve savaşın uzun vadeli etkileri dünya gündeminde tartışılıyor.

Gerilim Yükseliyor, Diplomasi Zora Girdi

İsrail’in hava saldırıları sonrası İran sınırında tansiyon hızla tırmanırken, bölge ülkeleri gerilimin düşürülmesi çağrısında bulundu. Eski ABD Başkanı Donald Trump da çatışmaların sonlandırılması ve diplomatik çözüm için çağrıda bulunurken, Umman’da planlanan nükleer görüşmeler iptal edildi.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, İran’ın füzeleriyle vurulan Bat Yam kentinde yaptığı açıklamada, “Varoluşsal bir mücadelenin içindeyiz” dedi ve İran rejiminin zayıflığını vurgulayarak devam eden askeri operasyonların İran yönetimini devirebileceğini öne sürdü.

ABD’nin Rolü ve Savaşın Olası Genişlemesi

Trump ve destekçileri, ABD’nin İsrail’in saldırılarında doğrudan yer almadığını savunsa da, ABD’nin bölgedeki askerlerini çekmesi ve Cumhuriyetçi siyasetçilerden gelen güçlü destek, Washington ile Tel Aviv arasında koordinasyon olduğunu gösteriyor. Senatör Lindsey Graham, diplomasinin başarısız olması durumunda ABD’nin İran’ın nükleer programını tamamen yok etmek için harekete geçmesi gerektiğini söyledi.

İsrail’in İran’daki üst düzey askeri hedeflere saldırması, İran’ın seçeneklerini daraltırken, İran’ın Basra Körfezi’ndeki deniz trafiğini engelleme ya da bölgedeki diğer hedeflere saldırma ihtimali ABD ve müttefiklerini alarma geçirdi.

İran’ın Nükleer Yanıtı ve Rejim Değişikliği İhtimali

Uzmanlar, İran’ın verebileceği en kötü ve olası yanıtın nükleer silah üretimini hızlandırmak olabileceğini belirtiyor. ABD ve İngiliz basını, olası senaryolar arasında ABD’nin savaşa doğrudan dahil olması durumunu da masaya yatırdı. Trump, İran’dan gelecek saldırılara karşı sert karşılık vereceğini açıklamıştı.

Ayrıca, Trump ve bazı Cumhuriyetçi çevrelerin İran’da rejim değişikliği istediği, ancak bunun bölgedeki gerilimi tırmandıracağı uyarısı yapılıyor. Körfez ülkelerinin de çatışmalara dahil olması, bölgesel krizi derinleştirebilir.

Küresel Ekonomi ve Putin’in Kazancı

Petrol fiyatlarındaki artış ve Hürmüz Boğazı’nın kapanması ihtimali, küresel ekonomi üzerinde ciddi şok etkisi yaratabilir. BBC’ye göre, yükselen petrol gelirleri Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Ukrayna’daki savaşını sürdürmesine finansman sağlayacak.

İran Yönetiminin Devrilmesi Durumunda Ne Olur?

İsrail’in saldırıları İran’da altyapıyı hedef alırken, elektrik ve su sıkıntısı İran halkını ayaklanmaya itebilir. Ancak uzmanlar, yönetimin devrilmesi halinde Irak ve Libya örneklerine benzer bir otorite boşluğunun ve iç savaşın yaşanabileceği uyarısında bulunuyor.

New York Times köşe yazarı Thomas Friedman, en uç senaryolara rağmen müzakerelerin hala çözüm yolu olabileceğini, Trump’ın İran’ı nükleer masaya geri çekebileceğini vurguladı.