Kalın bağırsak kanseri artık sadece yaşlılık hastalığı değil

Annesini ve ağabeyini genç yaşta kalın bağırsak kanserinden kaybeden Mardinli 26 yaşındaki Onur Cevheroğlu, birebir yazgıya 3. evrede yakalandı. Teşhisin bir yıl evvel tesadüfen koyulduğuna dikkat çeken Cevheroğlu, “Kimse yazgısını tesadüflere bırakmasın ve vaktinde gerekli tetkikleri, taramaları yaptırsın” derken, Prof. Dr. Cem Terzi erken başlangıçlı kolorektal kanserlerin global olarak artış gösterdiğini söyledi. Terzi, “Maalesef genç erişkinler için alarm zilleri çalıyor. 2023’de yayınlanan bir araştırmaya nazaran, 1995’te 10 kalın bağırsak kanserli hastanın biri 55 yaşın altında iken bugün teşhis konulan her 5 hastadan biri bu yaşın altında. Kolonoskopi kolorektal kanseri tedbire ve erken teşhis için olağanüstü bir araç, fakat gereğince yararlanamıyoruz.” dedi.

Anne ve ağabeyini kaybetti

Mardin’de yaşayan Onur Cevheroğlu (26) annesini ve ağabeyini hayattan koparan kalın bağırsak kanseri teşhisinin 2023 Aralık’ta konulduğunu söyledi. Kalın bağırsak kanserinin ailesinde birinci kere annesi Sadiye’de görüldüğünü, akabinde tıpkı tanıyı ağabeyi Ferhat’ın aldığını belirten Onur Cevheroğlu, şöyle konuştu: “Annemi 42, ağabeyimi 24 yaşındayken bu hastalıktan kaybettim. Annemi kaybettiğimde 2, ağabeyimi kaybettiğimde 18 yaşımdaydım. Ağabeyime teşhis koyulduktan sonra bana kolonoskopi yapıldı, pak çıktı. Sonrasında öbür bir tetkik yaptırmadım. 2023 Aralık’ta apandisit ameliyatı oldum, bu süreçte yaşadığım meşakkatler üzerine kolonoskopi yapıldı ve kalın bağırsak kanseri tanısı aldım. Tesadüfen ortaya çıktı. 3. Evreymiş. Ocak 2024’te İzmir’e Acıbadem Kent Hastanesine geldim. Prof. Dr. Cem Terzi ameliyatımı gerçekleştirdi, sonrasında memlekete döndüm. Ameliyat sonrasında Diyarbakır’da kemoterapi gördüm. 12 kür sonunda 3 ayda bir denetime çağrıldım. Denetim için çekilen PET CT’de lenflerde nüks saptandı, geçen Aralık sonunda bir defa daha ameliyat masasına yattım. Artık uygunum. Biri kız üç kardeşim var. Hepsine kolonoskopi yapıldı ve olağan çıktı. Lakin bu sefer önlemi elden bırakmayacağız ve gerekli denetimleri vaktinde yaptıracağız. Başıma gelenlerden sonra denetimlerin ne kadar değerli olduğunu bir defa daha anladım. Otomobillerimize verdiğimiz kıymeti kendimize vermiyor, otomobilleri denetimden geçirtip kendimizi hiçe sayıyoruz. Halbuki yılda bir yaptıracağım denetimle bir şey kaybetmeyiz fakat sıhhatimizi, canımızı kazanırız.”

Kalın bağırsak kanseri artık yalnızca yaşlılık hastalığı değil

Öte yandan Acıbadem Kent Hastanesi Genel Cerrahi Uzmanı Kolerektal Cerrah Prof. Dr. Cem Terzi, hastası Onur Cevheroğlu’nun kalın bağırsak kanserinin genç erişkin olarak örnek olay olduğunu söyledi. Cevheroğlu’nda tek şikayetin karın ağrısı olduğunu, apandisit ameliyatından sonra geçmeyince yapılan kolonoskopi ile tesadüfen kalın bağırsak tanısı koyulduğunu belirten Prof. Dr. Terzi, şöyle devam etti: “Hastamızın durumu artık güzel. Birinci defa 18-19 yaşlarında yapılan tetkikte her şey olağan çıkınca bir daha gerisini getirmemiş. Meğer genetik olarak bir risk varsa, sağlıklı şahıslarda 5 yılda bir yapılan kolonoskopi, bu şahıslarda 2 yılda bir yapılmalı. Bu hastamızın her iki yılda bir denetim olması gerekiyordu. Bu olay bize kolonoskopinin erken teşhis için ehemmiyetini ortaya koymaya yetiyor. Artık kalın bağırsak kanserini sırf yaşlı insanların hastalığı olarak görmememiz gereken bir noktadayız; genç erişkinler için alarm zilleri çalıyor! Olay sayılarındaki artışla başa çıkmak için bu yeni durumun; erken yaşta ortaya çıkan kalın bağırsak kanseri nedenlerinin anlaşılması gereklidir. Genç yaşta başlayan kalın bağırsak kanseri (kolorektal kanser) olarak da isimlendirilen erken başlangıçlı kolorektal kanser 50 yaşın altındaki bireylerde teşhis edilen kalın bağırsak kanseri olarak tanımlanır. Erken başlangıçlı kolorektal kanserler global olarak artış göstermektedir. Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) 2030 yılına kadar 20-49 yaş ortası bireylerde kansere bağlı ölümlerin en kıymetli nedeninin kalın bağırsak kanserleri olacağı varsayım edilmektedir. Bu çok yeni ve korkutucu bir gelişme. Ülkemizde kanser istatistikleri istenilen seviyede değil. Bu yüzden sıklıkla Batı kaynaklarından yararlanıyoruz. 2023 yılında Amerikan Kanser Derneği tarafından yayınlanan bir araştırmaya nazaran, 1995’te 10 kalın bağırsak kanserli hastanın bir tanesi 55 yaşın altında iken bugün teşhis konulan hastaların beşte biri bu yaşın altındadır. Öbür telaş verici durum ilerlemiş kanser olaylarındaki artış. Kolonoskopinin kanser öncesi lezyonları tespit edip ortadan kaldırabilen bir tarama usulü olmasına karşın erken evre teşhisten fazla ilerlemiş olay oranı artıyor. Meğer kolonoskopi kolorektal kanseri tedbire ve erken teşhis için şahane bir araçtır. Bundan gereğince yararlanamıyoruz. Kalın bağırsak kanserinde erken teşhis alan hastalarda bu hastalıktan büsbütün kurtulma oranı gelişmiş ülkelerde yüzde 90’dır. Bu imkanı hastalara gereğince sunamıyoruz maalesef. “

Genç hastalarda görülen şikayetler

Bir hastada makattan kanama ve açıklanamayan demir eksikliği üzere belirtiler varsa yaşından bağımsız olarak kanser olup olmadığının önemli bir biçimde araştırılması gerektiğini söyleyen Prof. Dr. Cem Terzi kelamlarını şöyle sürdürdü: “Hastaların yüzde 30’unda DNA’daki genetik hasar kuşaktan nesile geçer ve bunlar kalıtsal kalın bağırsak kanserleridir. Geri kalan yüzde 70 hastada ise DNA’daki genetik hasar, örneğin hava kirliliği üzere çevresel faktörlerle olur. Genç hastalarda en sık görülen kolorektal kanser belirtileri karın ağrısı, açıklanamayan kilo kaybı, dışkılama sıklığında, dışkı boyutunda yahut görünümünde değişiklik ve makattan kanamadır. Makattan kanama, 50 yaş üstü yetişkinlerde olayların yüzde 26’sında, genç hadiselerin yüzde 46’sında görülür. Gençler, gençliklerinden dolayı sağlıklı olduklarını varsayma eğilimindedir. Bu yüzden birtakım belirtiler olsa da bunları ciddiye almazlar. Bir başka sorun ise, bireylerin anüs yahut dışkılama ile ilgili belirtileri lisana getirmekten utanmalarıdır. Tabiplerin genç erişkinlerdeki belirtileri ciddiye almaları gerekir. Genç bir hastaya yalnızca basur (hemoroid) tedavisi verilmesi fakat birkaç ay sonra metastatik (yayılmış) kolon kanserinin ortaya çıkması hiç istenilmeyen bir durum. Bu nedenle yakınmaları olan bir hastada yalnızca dışkıda zımnî kan testi değil, kolonoskopi de yapılmalıdır.”